УИХ-ын чуулганы /2025.04.03/-ны өдрийн хуралдаанаар Монгол Улсын Ерөнхий сайдаас Улсын Их Хуралд ирүүлсэн Авлигатай тэмцэх газрын дарга З.Дашдавааг улируулан томилуулах тухай саналыг хэлэлцлээ.

Хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан гишүүд асуулт асуулаа.

УИХ-ын гишүүн Х.Тэмүүжин:

АТГ-ын дарга улиран томилогдох гэж байгаа гишүүн байна. Мэдээж хэрэг олон нийтийн дунд 2024 оны сонгуулийн дараа томоохон өөрчлөлтүүд гарна гэсэн хүлээлттэй байсан. Энэ өөрчлөлтүүдийн нэг хэсэг нь тодорхой албан тушаалтнууд дээр ч гэсэн хөдөлгөөн гарах байх гэдэг хүлээлттэй байсан. Ерөнхий сайдаас үргэлжлүүлэн ажиллуулахаар оруулж ирж байх шиг байна. Мэдээж хэрэг хөшигний ард тодорхой эрх, институт, эрх мэдэл хуваарилалтын байгаа албан тушаалтнуудын статус квот эвдэгдэх вий гэдэг болгоомжлол, сонголт руу орж ирж байгааг үгүйсгэхгүй. Авлигатай тэмцэнэ гэдэг ньганц энэ байгууллагын ч ажил биш. 2024 оны сонгуулиар системийн авлига Монгол Улсад гаарсан тухай Ерөнхий сайд нэг бус удаа хэлсэн. Үнэхээр энэ тогтолцооны авлига Монгол Улсад байгаа бол бид, АТГ-ыг үсны машин шиг бол ашиглах зохимжгүй.

Өнгөрсөн хугацаанд яг л үсний машин шиг ашиглаж байгаа авлига, ургадаг хөрс, авлига ургаж байгаа тэр толгойг нь өөрчлөх тухай биш ургасан үсэн дээр нь л машиндаа л суугаад байгаа. Албан тушаалтнууд ээлж дараагаар шорон руу яваад л ачигдаад л байгаа АТГ-ын ажлын үзүүлэлтийн нэг болж харагдаад өнөөдөр маш олон гишүүд бас магтан дуулж байх шиг байна. Хэн ч очсон авлигач болдог, хулгай хийж, авлига авч чаддаг энэ тогтолцоог өөрчлөхгүйгээр ямар ч сайн дарга тэнд очоод энэ байгууллагыг эчнээ олон төсөв мөнгөөр тордоод нэмэр байхгүй. Үнэхээр тогтолцооны авлигатай тэмцье гэж бодож байгаа бол зоригтой том өөрчлөлтүүд хийх хэрэгтэй. Авлигаас ангижрах ерөөсөө хоёрхон л арга бий. 1 дүгээрт төвлөрсөн эрх мэдлийг задал, ЗГ дотор байгаа байгууллагын дарга овоорчихсон байгаа. Нэг байгууллага дээр очоод бараг хувьчлагдаад авагдчихсан юм шиг.

Энэ чиг үүргийг нь минийх гээд хувьдаа бодчихсон байгаа. Тэр эрх мэдлийг задлаж, оновчлох ёстой. Энэ ажлаа ЗГ хийхгүй байна хүлээгээд байдаг харагдахгүй байна. 2-т нь эрх мэдлийг задалж байгаа бол харилцан хяналтад оруулах ёстой.Харилцан хяналтад орох тогтолцоо ерөөсөө ажиллахгүй байна. Хууль тогтоох, гүйцэтгэх шүүхийнхээ хэмжээнд ч ажиллахгүй байна. ЗГ-ын дотоодод байгаа агентлагуудын дотор ч ажиллахгүй байна. Би Амарбаясгалан даргад зориулж үг хэлмээр байна. Парламент үнэхээр энэ тогтолцооны авлигатай зоригтой тэмцье гэж байгаа бол ийм эрх мэдлээ авах ёстой. Албан тушаалтнуудын статус квагор томилогдож болно. Ард нь асуудал үүсвэл парламент томилсон хүнээ буцаагаад хариуцлага тооцдог, огцруулдаг эрх мэдэлтэй болох ёстой. Энэ УИХ-д ажлаа хариуцан тайлагнадаг хүмүүс чинь огт хариуцдаггүй юм шиг, хариуцлагагүй ажиллаж байна. Энэ механизмыг одоо эхлүүлье.

Сэтгүүлч

Сэтгүүлч Ц.Соёлмаа soyolmaa@vip76.mn