С.Цэнгүүн: Эрчим хүчний “реформ”-оос хөгжлийн бодлогууд эхэлнэ

2024.05.29

Эрчим хүч

С.Цэнгүүн: Эрчим хүчний “реформ”-оос хөгжлийн бодлогууд эхэлнэ

Eсөн настайдаа Австри улсад ээжийн хамт гурван жил амьдрахдаа Ази гэх тодотголоор маш их гадуурхалд өртдөг байсан. Азидаа ч биш, Монгол болохоор л гадуурхаж байсан юм билээ. Гаднынхан манай улсын байгалийн сайхныг л хальтхан гадарлахаас биш ахуй амьдралын хувьд “үгээгүй хоосон, ядуу хүмүүс байдаг" гэх хүмүүсийн ойлголт тухайн үеийн бяцхан охинд маш "хүнд" туссан. Нэг ёсондоо тэндээс тээсэн эмзэглэл, энд ирээд их зүйлийг бодоход хүргэсэн. Гадагшаа гарч ажиллаж, амьдрах хүсэл тэр цагт унтарч, өөрийн хийж чадах бүхнээр эх орноо хөгжүүлэх чин хүсэл яг ТЭНДЭЭС ЭХЛЭЛТЭЙ.

Гэтэл бодит амьдрал дээр улстөрчийн цалингаар амьжиргаагаа дээшлүүлэхэд хэцүү. Улстөрчийн албан ёсоор авдаг цалингийн талаар хэн ч ярьдаггүй. Өнөөдөр улс төр гэдэг цаг зав, хөрөнгө хүчээ зарцуулдаг салбар болсон. Улс төрөөр явах сонголт өнөөдөр ажил мэргэжил биш "хобби" гэж би хэлнэ. Өөрөөсөө хичээл зүтгэл гарга, эрсдэл үүр. Бүтэлтэй бүтэлгүй нь хамаагүй харанхуй яв гэдэг замтай! Эрх мэдэлтэй болсон хойно учир нь олдоно гэлцэнэ. Бид улстөрийн намуудын санхүүжилт, үйл ажиллагааг шилэн болгох ёстой. Зөв хүмүүс хувийн амьдралдаа санаа зовохооргүй цалин авах нөхцөл бүрдсэн үед чадварлаг, хараат бус хүмүүс улстөрд орно.

Сүүлийн үед залуучууд "ХЭН НЭГНИЙ ТӨЛӨӨ АМЬДРАХ" гэдэг философиос шал өөр үнэт зүйлтэй болчихсон. Ардчилсан нийгэм бидэнд маш их сонголтыг нээж өгсөн. Энэ нь хэн нэгнээс хамааралгүйгээр өөрийн итгэл үнэмшилд тулгуурлаж шулуун шударга үгээ хэлж, өөртөө үнэнч байх боломжийг олгосон. Бидний эцэг, эх хадгаламжтай болж мөнгө хуримтлуулах боломж байсан. Гэхдээ тэгээгүй. Хуримтлал гэхээсээ хүүхдүүддээ мэдлэг, боловсрол олгохын төлөө зогсолтгүй ажиллаж биднийг боловсролтой болгосон. Түүнийх нь үр өгөөжийг хүртсэн хүмүүс нь бид.

Дээрээс нь эцэг, эхчүүд маань өөрсдийнхөө туулсан зовлонг битгий туулаасай, өөрийнхөөрөө жаргаж яваарай гэдгээр биднийг хүмүүжүүлсэн. Тиймдээ ч бид арай "өөр" үнэт зүйлтэйгээр хүмүүжсэн болов уу. Тансаг байр, үнэтэй машин мөрөөдөх, хүний доор орчихгүй юмсан, хүн муу хэлэх вий гэдэг айдас сүүлийн үеийн залуусын дунд багассан. Нэг ёсондоо "би заавал амжилттай явж, мундаг том, эрх мэдэлтэй албан тушаалтан болох албагүй. Өөрийнхөөрөө аз жаргалтай амьдрах нь бидний итгэл үнэмшил. Ийм учраас шударга бус, буруу зүйлсийг тэвчихгүй ҮГҮЙ гэж бид хэлж чаддаг болсон.

Залуучуудын үзэл санаа, бодит нөхцөл байдлыг улстөрд дуулгаж, “ГҮҮР” болох нь миний үүрэг"

Ерөөс улстөрийн туршлагагүй хүнийг хөгжлийн бодлогын асуудал хариуцсан нарийн бичгийн даргаар тавих нь улс төрийн хувьд асар их зориг хэмээн харж байгаа. Ийм эрсдэлтэй алхам хийх болсон нь, шинэ үеийнхнээс зориг хүсэж буй нь тодорхой.

Ард түмэнд таалагдахын тулд ямар нэг байдлаар худал ярьдаг, попордог, улсын хөгжлийг хойш нь татдаг бус "реформ" хийх ёстой гэдгийг сануулдаг.... Тэгвэл дуу хоолойгоо хүргэхэд зоригтой дугарч чадах хүн нь залуу хүн. Алдах юмгүй. Жишээлбэл, би өнөөдөр зоригтой дуугарсныхаа төлөө маргааш яана гэж. Ихдээ энэ албан тушаал л надад байхгүй болно. Өөрөөр надад алдах зүйл байхгүй. Энэ утгаар нь илүү зоригтой байгаасай гэж намайг Нарийн бичгийн даргаар томилсон гэж хардаг.

Улстөрийн зориг гаргаж, томоохон ШИНЭЧЛЭЛ- үүдийг хийхгүй бол хөмөрсөн тогоондоо амьдарсаар л байна.

Хамгийн чухал реформуудын нэг нь эрчим хүчний үнийг чөлөөлөх. Нэн тэргүүнд хийгдэх ёстой ажил гэдгийг бид бүгдээрээ мэдэж байгаа. Одоогоор 1кВт цахилгаан эрчим хүчийг 240 төгрөгөөр үйлдвэрлэчхээд хэрэглэгч нарт 210 төгрөгөөр зарж байна. 2023 онд эрчим хүчний салбар 130 тэрбумын алдагдалтай ажилласан. Энэ алдагдлыг улсын төсвөөр буюу татвар төлөгчдийн мөнгөөр төлж байна. Эрчим хүчний реформ гэдэг нь бид үйлдвэрийн өртөгт нийцсэн хөвөгч үнэ тогтоох замаар эрчим хүчний тогтвортой байдлыг хангах ёстой. Мөн уг салбарын төрийн өмчит компаниудад менежментийн шинэчлэл хийх зайлшгүй шаардлагатай.

Эрчим хүч, дэд бүтцийн салбарын хөрөнгө оруулалтын өгөөж маш удаан тул бид санхүүжилтийн эх үүсвэрийг ухаалаг зохион байгуулах шаардлагатай. Хөрөнгийн зах зээлийг тогтвортой болгох чухал элемент бол нийтийн аж ахуйн суурь компаниуд байдаг. Бид олон улсын жишигт нийцүүлж эдгээр компаниудыг хөрөнгийн зах зээлийг тогтворжуулах зорилгоор гаргах хэрэгтэй. Гэхдээ энэ хурдан хугацаанд бий болчих зүйл биш. Удаан хугацааны шинэчлэл хийгдэнэ. Үндсэндээ бүх хөгжлийн бодлогуудын эхлэл нь төрийн оролцоог багасгаж, чөлөөт зах зээлийн зарчимд шилжих реформууд байна гэж харж байна.

Ураны төсөл хэрэгжиж, хуримтлалын сан арвижих боломж бүрдлээ 2025.01.10

С.Цэнгүүн: Өчүүхэн жижигхэн эрх ашиг, нэр хүнд хайж улстөрд ороогүй 2025.01.04

С.Цэнгүүн: Эрсдэл гаргаад ч хамаагүй бид эрх чөлөөгөө олж авах ёстой 2024.12.27

С.Цэнгүүн: Том зорилготой яваа тул мөнгө, төгрөгтэй орооцолдох сонирхол огт алга 2024.12.10

С.Цэнгүүн: Эрчим хүчний үндэсний хороо хэвлэл мэдээллийн зардалд 8 тэрбум төсөвлөсөн байгааг мэдээд тус хорооноос гарч байна 2024.12.09

С.Цэнгүүн: Намын хөтөлбөрөөс илүү дүрэм яриад байгаад сэтгэл зовниж байна 2024.11.28

С.Цэнгүүн: Өөрчилж чадамгүй, устгаж боломгүй, мартах боломжгүй бодит түүх биднийх 2024.11.26

"Ярих өнцөг" нэвтрүүлгээр УИХ-ын гишүүн С.Цэнгүүн оролцлоо 2024.11.14

С.Цэнгүүн Эрчим хүчний реформтой холбоотой баттай болоогүй мэдээллийг худал, хуурмагаар цацаж болохгүй 2024.11.08

С.Цэнгүүн: УИХ-ын 103 гишүүн эрчим хүчний реформыг дэмжиж байгаа, энэ бол тусгаар тогтнолын асуудал 2024.10.31

С.Цэнгүүн: Хууль эрх зүйн шинэчлэлд юуг анхаарсан бэ? 2024.10.31

ЭЗБХ: Төсвийн төсөлтэй хамт өргөн мэдүүлсэн хууль, УИХ-ын тогтоолын төслүүдийн анхны хэлэлцүүлгийг хийлээ 2024.10.29

С.Цэнгүүн: Реформын хамгийн том сорилт нь иргэд биш ТӨК-иудын хөшүүн бүтэц, тогтсон соёл байх болов уу… 2024.10.24

С.Цэнгүүн: Төрийн хариуцлагагүй бодлогоос болж иргэд хохирох ёсгүй 2024.10.18

Эрчим хүчний асуудлаарх ажлын хэсэг хуралдлаа 2024.10.04

Залуучуудын хөгжлийг дэмжих тухай хуулийн хэрэгжилттэй танилцан, дүгнэлт гаргах ажлын хэсэг хуралдлаа 2024.10.03

Төр, нийгмийн нэрт зүтгэлтэн С.Зориг агсанд хүндэтгэл үзүүлж, хөшөөнд нь цэцэг өргөлөө 2024.10.03

С.Цэнгүүн: Төрд өмч, даргад олон төрлийн эрх мэдэл байх ёсгүй! 2024.09.30

Ардчилсан намын залуу 3 гишүүн Дорнод аймагт ажиллаж байна 2024.09.30

Утаа, нүхэн жорлонгийн шийдэл нь инженерийн дэд бүтэц 2024.09.16

Loading Time: Base Classes	0.0091
Controller Execution Time ( User Module / Page )	0.5099
Total Execution Time	0.5190

$_GET['id']	11541
$_GET['year']	2025

0.0005	SELECT * FROM (`vip_users` AS user) LEFT JOIN `vip_user_advanced` AS adv ON `adv`.`user_id` = `user`.`id` WHERE `user`.`id` = '11541'
0.0004	SELECT * FROM (`vip_users` AS user) LEFT JOIN `vip_user_advanced` AS adv ON `adv`.`user_id` = `user`.`id` WHERE `user`.`id` = '11541'
0.0003	SELECT GROUP_CONCAT(DISTINCT content_group.name) AS group_name FROM (`vip_users` AS user) LEFT JOIN `vip_user_group` AS user_group ON `user_group`.`user_id` = `user`.`id` INNER JOIN `vip_content_group` AS content_group ON `user_group`.`group_id` = `content_group`.`id` WHERE `user`.`id` = 11541
0.0005	SELECT `start` FROM (`vip_users_menu`) WHERE `user_id` = '11541' ORDER BY `sort` asc
0.0001	SELECT `user_page_banner`.* FROM (`vip_user_page_banner` AS user_page_banner) WHERE `user_id` = '11541'
0.0005	SELECT `users_menu`.* FROM (`vip_users_menu` AS users_menu) INNER JOIN `vip_users` AS user ON `user`.`id` = `users_menu`.`user_id` WHERE until_now = 1 AND `user_id` = 11541 ORDER BY sort ASC
0.0001	SELECT * FROM (`vip_user_advanced`) WHERE `user_id` = '11541'
0.0002	SELECT * FROM (`vip_content`) WHERE `id` = '95646'
0.4864	SELECT `content`.* FROM (`vip_content` AS content) LEFT JOIN `vip_content_mapping` AS map ON `map`.`content_id` = `content`.`id` LEFT JOIN `vip_users` AS user ON `user`.`id` = `map`.`user_id` WHERE ( content.`created_user` = 11541 OR `map`.`user_id` = 11541) AND YEAR(publishdate) <= 2025 AND `content`.`is_agreed` = 1 AND `content`.`is_unpublish` = '0' AND `content`.`is_nagative` = '0' GROUP BY `content`.`id` ORDER BY `publishdate` DESC LIMIT 20

HTTP_ACCEPT	/
HTTP_USER_AGENT	Mozilla/5.0 AppleWebKit/537.36 (KHTML, like Gecko; compatible; ClaudeBot/1.0; +claudebot@anthropic.com)
HTTP_CONNECTION
SERVER_PORT	80
SERVER_NAME	uchral.mn
REMOTE_ADDR	3.145.78.203
SERVER_SOFTWARE	Apache/2.4.57 (Ubuntu)
HTTP_ACCEPT_LANGUAGE
SCRIPT_NAME	/index.php
REQUEST_METHOD	GET
HTTP_HOST
REMOTE_HOST
CONTENT_TYPE
SERVER_PROTOCOL	HTTP/1.1
QUERY_STRING	id=11541&year=2025
HTTP_ACCEPT_ENCODING	gzip, br, zstd, deflate
HTTP_X_FORWARDED_FOR

base_url	http://uchral.mn/
index_page
uri_protocol	AUTO
url_suffix
language	english
charset	UTF-8
enable_hooks	1
subclass_prefix	MY_
permitted_uri_chars	a-z 0-9~%.:_\-
allow_get_array	1
enable_query_strings
controller_trigger	c
function_trigger	m
directory_trigger	d
log_threshold	4
log_path
log_date_format	Y-m-d H:i:s
cache_path
encryption_key	ViP76.MN
sess_cookie_name	sessions
sess_expiration	14400
sess_expire_on_close
sess_encrypt_cookie	1
sess_use_database	1
sess_table_name	vip_sessions
sess_match_ip
sess_match_useragent	1
sess_time_to_update	30
cookie_prefix	vip
cookie_domain
cookie_path	/
cookie_secure
global_xss_filtering
csrf_protection
csrf_token_name	csrf_vip_token
csrf_cookie_name	csrf_vip_cookie
csrf_expire	7200
compress_output	1
time_reference	local
rewrite_short_tags
proxy_ips
admin_theme	neat
client_thme	vip76
max_width	1000
max_height	800
per_page	100
maintenance_mode
avatar_width	44
avatar_height	61
news_per_page	15
tender_per_page	10
tender_result_per_page	30
tender_plan_per_page	30
admin_per_page	30
mess_own_num	156686
mess_user	1174245
mess_pass	jyshqqck
face_app_id	472332816790822
face_secret	926e31e1fc45023623c9c6bc4ff8c9e2
home_page	forum
dans_vipnews	Маш чухал мэдээ Голомт банк 1105042893
general	Array ( [1] => УИХ-ын гишүүн [4] => ТББ [6] => Төр [12] => Энгийн хэрэглэгч [13] => ИТХ [3] => Эксперт )
general1	Array ( [1] => Төр [2] => ТББ [4] => Олон улс [3] => Эксперт [12] => Энгийн хэрэглэгч )
generaltype1	Array ( [1] => УИХ-ын гишүүн [2] => Яам [6] => Агентлаг [3] => Хороо [4] => Нийслэл [5] => ИТХ )
generaltype2	Array ( [1] => Мэргэжлийн холбоо [2] => Иргэний нийгэм [3] => ТББ [4] => Улс төрийн нам )
generaltype3	Array ( [1] => ТББ [2] => Бизнес [3] => Эрдэмтэн [4] => Төр )
generaltype4	Array ( [1] => Элчин сайдын яам [2] => Консул төлөөлөгч [3] => Сан )
yam	Array ( [1] => Ерөнхий сайд [2] => Яамд [3] => Агентлаг [4] => Нийслэл [5] => Шадар сайд [6] => Засгийн газар )
expert_primary_type	Array ( [1] => Улс төрч [2] => Эксперт [3] => Энгийн хэрэглэгч )
expert_type	Array ( [0] => Байхгүй [1] => Төр [2] => ТББ [3] => Эрдэмтэн [4] => Бизнес )
user_request_state	Array ( [1] => Хүсэлт [2] => Цуцалсан )
general_view	Array ( [1] => Байр суурь [2] => Үйл явдал [3] => Онцлох 5 [4] => VIP зочин [5] => #76-аас Асууя [6] => #Шилэн хууль [7] => #Коммент [8] => #Томилолт [9] => #Маш чухал хүн [10] => Сурвалжлага )
title_position	Array ( [1] => Байрлал 1 [2] => Байрлал 2 [3] => Байрлал 3 [4] => Байрлал 4 )
days	Array ( [1] => Даваа [2] => Мягмар [3] => Лхагва [4] => Пүрэв [5] => Баасан [6] => Бямба [7] => Ням )
user_location	Array ( [1] => Улаанбаатар [2] => Архангай [3] => Баян-Өлгий [4] => Баянхонгор [5] => Булган [6] => Говь-Алтай [7] => Говьсүмбэр [8] => Дархан-Уул [9] => Дорноговь [10] => Дорнод [11] => Дундговь [12] => Завхан [13] => Орхон [14] => Өвөрхангай [15] => Өмнөговь [16] => Сүхбаатар [17] => Сэлэнгэ [18] => Төв [19] => Увс [20] => Ховд [21] => Хөвсгөл [22] => Хэнтий )
law_type	Array ( [1] => Хэлэлцэх явц [2] => Хэрэгжилт )
law_status	Array ( [1] => Хэлэлцэж эхлээгүй [3] => Хэлэлцэж байгаа [2] => Батлагдсан [4] => Буцаасан, хүчингүй болсон [5] => Нэгтгэсэн )
law_status_type	Array ( [1] => Нэмэлт өөрчлөлт [0] => Бие даасан хууль [2] => Шинэчилсэн найруулга [3] => Тогтоолын төсөл [4] => Асуулга [5] => Төсөл [6] => Ерөнхийлөгчийн хориг, зарлиг [7] => Үндсэн хуулийн цэцийн шийдвэр [8] => Олон Улсын гэрээ хэлэлцээр )
law_main_type	Array ( [1] => Монгол Улсын хууль [2] => Улсын Их Хурлын тогтоол [3] => Монгол Улсын олон улсын гэрээ [4] => Ерөнхийлөгчийн зарлиг [5] => Үндсэн хуулийн цэцийн шийдвэр [6] => Улсын дээд шүүхийн тогтоол [7] => Засгийн газрын тогтоол [8] => Сайдын тушаал [9] => Засгийн газрын агентлагийн даргын тушаал [10] => УИХ-аас томилогддог байгууллагын дарга, түүнтэй адилтгах албан тушаалтны шийдвэр [11] => Аймаг, нийслэлийн ИТХ-ын шийдвэр [12] => Аймаг, нийслэлийн Засаг даргын захирамж )
law_creator_type	Array ( [3] => Ерөнхийлөгч [2] => Засгийн газар [1] => УИХ-н гишүүд [5] => Байнгын хороо [4] => Бусад )
workgroup_member_type	Array ( [1] => УИХ-н гишүүд [2] => Засгийн газар [4] => Бусад )
law_action_type	Array ( [0] => Тодорхойгүй [1] => Байнгын хорооны анхны хэлэлцүүлэгт [2] => Байнгын хороогоор хэлэлцэх эсэх нь дэмжигдээгүй [3] => Байнгын хороогоор зарчмын зөрүүтэй санал хураалт хийгдсэн [4] => УИХ-ын нэгдсэн хуралдаанаар зарчмын зөрүүтэй санал хураалт хийгдсэн [5] => Байнгын хороогоор эцсийн хэлэлцүүлэгт бэлтгэсэн [6] => УИХ-ын нэгдсэн хуралдаанаар эцсийн хэлэлцүүлэгт орсон )
law_action_precent	Array ( [0] => 0 [1] => 20 [2] => 20 [3] => 40 [4] => 60 [5] => 80 [6] => 100 )
law_content_type	Array ( [0] => [1] => УИХ-ын нэгдсэн хуралдаан [2] => АБГББХ-ны хуралдаан [3] => БОХХААБХ-ны хуралдаан [4] => ӨБХ-ны хуралдаан [5] => ХЗБХ-ны хуралдаан [6] => ТББХ-ны хуралдаан [7] => ТБХ-ны хуралдаан [8] => ЭЗБХ-ны хуралдаан [9] => НББСШУБХ-ны хуралдаан [10] => МАН-ын бүлгийн хуралдаан [11] => АН-ын бүлгийн хуралдаан [12] => Экспертийн байр суурь [13] => ЁЗСХБХ-ны хуралдаан [14] => ИЦББХ-ны хуралдаан [15] => ҮББХ-ны хуралдаан [16] => БСШУСБХ-ны хуралдаан [17] => Хуулийн мэдээ )
nam	Array ( [2] => Монгол ардын нам [1] => Ардчилсан нам [9] => Тусгаар тогтнол эв нэгдэл эвсэл [4] => Иргэний зориг ногоон нам [13] => Монголын уламжлалын нэгдсэн нам [18] => Хаан сонголт эвсэл [10] => Бүгд найрамдах нам [17] => Монголын социал-демократ нам [15] => Эрх чөлөөг хэрэгжүүлэгч нам [11] => Иргэний хөдөлгөөний нам [19] => Монголын ардчилсан хөдөлгөөний нам [3] => Монгол ардын хувьсгалт нам [8] => Хөдөлмөрийн Үндэсний Нам [12] => Эх орончдын нэгдсэн эвсэл [7] => Монголын Консерватив Нам [16] => Ард түмэнээ хайрлая нам [6] => Бие даагч [5] => Монголын үндэсний ардчилсан нам [14] => Хөгжлийн Хөтөлбөр нам [0] => Нам бус )
morder_type	Array ( [1] => Бэлэн [2] => Данс )
morder_status	Array ( [0] => Шинэ [1] => Хүлээгдэж байгаа [2] => Хүргэлт авсан [3] => Хуурамч [4] => Цуцалсан )
org_type	Array ( [1] => Улсын их хурал [2] => Засгийн газар [3] => Ерөнхийлөгч [4] => Орон нутаг [5] => Төрийн бус [99] => Бусад )
org_sub	Array ( [1] => Array ( [1] => Улсын Их Хурал [2] => УИХ дахь намын бүлэг [3] => Байнгын хороод [4] => Дэд хороод [5] => УИХ-д ажлаа шууд хариуцан тайлагнадаг байгууллагууд ) [2] => Array ( [1] => Сайд [3] => Яамд [4] => Агентлаг, газрууд [6] => Төрийн өмчийн үйлдвэрийн газар ) [4] => Array ( [1] => Улаанбаатар хот [4] => Дүүрэг [5] => Аймаг ) [5] => Array ( [2] => Гишүүддээ үйлчилдэг ТББ [4] => Нийгэмд үйлчилдэг ТББ [5] => Улстөрийн нам ) )
uih_content_type	Array ( [1] => Хэвлэлийн хуудаснаа [2] => УИХ-ын чуулган [3] => Байнгын хороо [4] => Сонгуульт ажлууд [5] => Тойрогтоо хийсэн ажлууд )
toirog	Array ( [1] => Архангай аймаг [2] => Баян-Өлгий аймаг [3] => Баянхонгор аймаг [4] => Булган аймаг [5] => Говь-Алтай аймаг [6] => Дорноговь, Говьсүмбэр аймаг [7] => Дорнод аймаг [8] => Дундговь аймаг [9] => Завхан аймаг [10] => Өвөрхангай аймаг [11] => Өмнөговь аймаг [12] => Сүхбаатар аймаг [13] => Сэлэнгэ аймаг [14] => Төв аймаг [15] => Увс аймаг [16] => Ховд аймаг [17] => Хөвсгөл аймаг [18] => Хэнтий аймаг [19] => Дархан-Уул аймаг [20] => Орхон аймаг [21] => Хан-Уул, Багахангай, Багануур дүүрэг [22] => Баянзүрх, Налайх дүүрэг [23] => Сүхбаатар дүүрэг [24] => Чингэлтэй дүүрэг [25] => Баянгол дүүрэг [26] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг )
toirog_2016	Array ( [1] => Архангай аймаг [2] => Архангай аймаг [3] => Архангай аймаг [4] => Баян-Өлгий аймаг [5] => Баян-Өлгий аймаг [6] => Баян-Өлгий аймаг [7] => Баянхонгор аймаг [8] => Баянхонгор аймаг [9] => Баянхонгор аймаг [10] => Булган аймаг [11] => Говь-Алтай аймаг [12] => Дорноговь, Говьсүмбэр аймаг [13] => Дорноговь [14] => Дорнод аймаг [15] => Дорнод аймаг [16] => Дундговь аймаг [17] => Завхан аймаг [18] => Завхан аймаг [19] => Өвөрхангай аймаг [20] => Өвөрхангай аймаг [21] => Өвөрхангай аймаг [22] => Өмнөговь аймаг [23] => Өмнөговь аймаг [24] => Сүхбаатар аймаг [25] => Сэлэнгэ аймаг [26] => Сэлэнгэ аймаг [27] => Сэлэнгэ аймаг [28] => Төв аймаг [29] => Төв аймаг [30] => Төв аймаг [31] => Увс аймаг [32] => Увс аймаг [33] => Увс аймаг [34] => Ховд аймаг [35] => Ховд аймаг [36] => Ховд аймаг [37] => Хөвсгөл аймаг [38] => Хөвсгөл аймаг [39] => Хөвсгөл аймаг [40] => Хэнтий аймаг [41] => Хэнтий аймаг [42] => Хэнтий аймаг [43] => Дархан-Уул аймаг [44] => Дархан-Уул аймаг [45] => Дархан-Уул аймаг [46] => Орхон аймаг [47] => Орхон аймаг [48] => Орхон аймаг [49] => Баянзүрх дүүрэг [50] => Баянзүрх дүүрэг [51] => Баянзүрх дүүрэг [52] => Баянзүрх дүүрэг [53] => Баянзүрх дүүрэг [54] => Баянзүрх дүүрэг [55] => Хан-Уул дүүрэг [56] => Хан-Уул дүүрэг [57] => Хан-Уул дүүрэг [58] => Хан-Уул дүүрэг [59] => Сүхбаатар дүүрэг [60] => Сүхбаатар дүүрэг [61] => Сүхбаатар дүүрэг [62] => Сүхбаатар дүүрэг [63] => Чингэлтэй дүүрэг [64] => Чингэлтэй дүүрэг [65] => Чингэлтэй дүүрэг [66] => Чингэлтэй дүүрэг [67] => Баянгол дүүрэг [68] => Баянгол дүүрэг [69] => Баянгол дүүрэг [70] => Баянгол дүүрэг [71] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [72] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [73] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [74] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [75] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [76] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг )
ntoirog_2016	Array ( [1] => Баянгол дүүрэг [2] => Баянгол дүүрэг [3] => Баянгол дүүрэг [4] => Баянгол дүүрэг [5] => Баянгол дүүрэг [6] => Баянгол дүүрэг [7] => Баянзүрх дүүрэг [8] => Баянзүрх дүүрэг [9] => Баянзүрх дүүрэг [10] => Баянзүрх дүүрэг [11] => Баянзүрх дүүрэг [12] => Баянзүрх дүүрэг [13] => Баянзүрх дүүрэг [14] => Баянзүрх дүүрэг [15] => Баянзүрх дүүрэг [16] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [17] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [18] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [19] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [20] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [21] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [22] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [23] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [24] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [25] => Сүхбаатар дүүрэг [26] => Сүхбаатар дүүрэг [27] => Сүхбаатар дүүрэг [28] => Сүхбаатар дүүрэг [29] => Сүхбаатар дүүрэг [30] => Сүхбаатар дүүрэг [31] => Хан-Уул дүүрэг [32] => Хан-Уул дүүрэг [33] => Хан-Уул дүүрэг [34] => Хан-Уул дүүрэг [35] => Хан-Уул дүүрэг [36] => Хан-Уул дүүрэг [37] => Чингэлтэй дүүрэг [38] => Чингэлтэй дүүрэг [39] => Чингэлтэй дүүрэг [40] => Чингэлтэй дүүрэг [41] => Чингэлтэй дүүрэг [42] => Чингэлтэй дүүрэг [43] => Багануур дүүрэг [44] => Багахангай дүүрэг [45] => Налайх дүүрэг )
toirog_2020	Array ( [1] => Архангай аймаг [2] => Баян-Өлгий аймаг [3] => Баянхонгор аймаг [4] => Булган аймаг [5] => Говь-Алтай аймаг [6] => Говьсүмбэр, Дундговь аймаг [7] => Дорнод аймаг [8] => Дорноговь аймаг [9] => Завхан аймаг [10] => Өвөрхангай аймаг [11] => Өмнөговь аймаг [12] => Сүхбаатар аймаг [13] => Сэлэнгэ аймаг [14] => Төв аймаг [15] => Увс аймаг [16] => Ховд аймаг [17] => Хөвсгөл аймаг [18] => Хэнтий аймаг [19] => Дархан-Уул аймаг [20] => Орхон аймаг [21] => Багануур, Багахангай, Налайх [22] => Баянзүрх дүүрэг [24] => Сүхбаатар дүүрэг [25] => Чингэлтэй дүүрэг [26] => Баянгол дүүрэг [27] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [29] => Хан-Уул дүүрэг )
candidate_type	Array ( [1] => УИХ [2] => НИТХ )
aimags	Array ( [1] => Архангай аймаг [2] => Баян-Өлгий аймаг [3] => Баянхонгор аймаг [4] => Булган аймаг [5] => Говь-Алтай аймаг [6] => Дорноговь аймаг [7] => Говьсүмбэр аймаг [8] => Дорнод аймаг [9] => Дундговь аймаг [10] => Завхан аймаг [11] => Өвөрхангай аймаг [12] => Өмнөговь аймаг [13] => Сүхбаатар аймаг [14] => Сэлэнгэ аймаг [15] => Төв аймаг [16] => Увс аймаг [17] => Ховд аймаг [18] => Хөвсгөл аймаг [19] => Хэнтий аймаг [20] => Дархан-Уул аймаг [21] => Орхон аймаг [22] => Баянзүрх дүүрэг [23] => Хан-Уул дүүрэг [24] => Сүхбаатар дүүрэг [25] => Чингэлтэй дүүрэг [26] => Баянгол дүүрэг [27] => Сонгинохайрхан дүүрэг [28] => Багахангай дүүрэг [29] => Налайх дүүрэг [30] => Багануур дүүрэг )
sex	Array ( [1] => Эрэгтэй [2] => Эмэгтэй )
age_range	Array ( [1] => 18 - 29 [2] => 30 - 44 [3] => 45 - дээш )
aimag_by_toirog	Array ( [1] => 1,2,3 [2] => 4,5,6 [3] => 7,8,9 [4] => 10 [5] => 11 [6] => 12,13 [7] => 12 [8] => 14,15 [9] => 16 [10] => 17,18 [11] => 19,20,21 [12] => 22,23 [13] => 24 [14] => 25,26,27 [15] => 28,29,30 [16] => 31,32,33 [17] => 34,35,36 [18] => 37,38,39 [19] => 40,41,42 [20] => 43,44,45 [21] => 46,47,48 [22] => 49,50,51,52,53,54 [23] => 55,56,57,58 [24] => 59,60,61,62 [25] => 63,64,65,66 [26] => 67,68,69,70 [27] => 71,72,73,74,75,76 [28] => 56 [29] => 63 [30] => 59,60,61,62 )
mncharacter	Array ( [0] => А [1] => Б [2] => В [3] => Г [4] => Д [5] => Ж [6] => З [7] => И [8] => К [9] => М [10] => Н [11] => О [12] => Ө [13] => П [14] => Р [15] => С [16] => Т [17] => У [18] => Ү [19] => Х [20] => Ц [21] => Ч [22] => Ш [23] => Э )
hottag_type	Array ( [1] => Халуун сэдэв [2] => Хэрэглэгчийн timeline )
hottag_pos	Array ( [1] => 1-р багана [2] => 2-р багана [3] => Үе )
hottag_main_desc	Улс орны хувь заяаг шийдвэрлэсэн томоохон асуудал дээр хэн ямар байр суурьтай байсныг 276 тэмдэгтэнд багтаан тоймлов.
source_type	Array ( [1] => Телевиз [2] => Сонин [3] => Сайт [4] => Сошиал [5] => Сэтгүүл [0] => Бусад )
parlaments	Array ( [1996] => Array ( [0] => 1995 [1] => 1994 [2] => 1993 [3] => 1992 ) [2000] => Array ( [0] => 1999 [1] => 1998 [2] => 1997 [3] => 1996 ) [2004] => Array ( [0] => 2003 [1] => 2002 [2] => 2001 [3] => 2000 ) [2008] => Array ( [0] => 2007 [1] => 2006 [2] => 2005 [3] => 2004 ) [2012] => Array ( [0] => 2011 [1] => 2010 [2] => 2009 [3] => 2008 ) [2016] => Array ( [0] => 2015 [1] => 2014 [2] => 2013 [3] => 2012 ) [2020] => Array ( [0] => 2019 [1] => 2018 [2] => 2017 [3] => 2016 ) [2024] => Array ( [0] => 2023 [1] => 2022 [2] => 2021 [3] => 2020 ) [2028] => Array ( [0] => 2027 [1] => 2026 [2] => 2025 [3] => 2024 ) [2032] => Array ( [0] => 2031 [1] => 2030 [2] => 2029 [3] => 2028 ) )

МОНГОЛ УЛСЫН ИХ ХУРЛЫН ГИШҮҮН