С.Ганбаатар: Ёс зүйн хувьд гишүүд өөрсдөдөө албан тушаал бий болгож хууль баталж болохгүй

2022.08.25

Улстөр

С.Ганбаатар: Ёс зүйн хувьд гишүүд өөрсдөдөө албан тушаал бий болгож хууль баталж болохгүй

УИХ-ын гишүүн С.Ганбаатартай ярилцлаа.

-Үндсэн хуулийн Цэцийн гаргасан шийдвэрийг та хэрхэн дүгнэж байна?

-Үндсэн хуулийн Цэц бол аймшигтай том алдаа хийсэн. Үндсэндээ бид Үндсэн хуулийн Цэцийн алдааг шүүж ярих ч эрхгүй хүмүүс шүү дээ. Гэтэл Үндсэн хуулийн Цэц нь өөрөө цагаан дээр хараар бичсэн хуулиа “гайхамшигтайгаар” зөрчлөө. Үндсэн хуулийн Цэц өнөөдөр улстөрчид, эрх баригчдын захиалгат байгууллага болчихлоо.

Үндсэн хуулийн Цэцийн алдааны талаар яривал маш олон зүйл бий. Товчхондоо, Үндсэн хуулийн Цэц байж болохгүй том алдаа хийлээ. Үндсэн хууль дотор ГАГЦХҮҮ ард түмний эрх ашгийн төлөө ард түмэнд үйлчлэх ёстой гэсэн байгаа. Гэтэл тэд эрх баригчдад үйлчиллээ. Монголд Эрүүгийн, Иргэний, Захиргааны гээд 600 гаруй хууль, эрх зүйн баримт бичгүүд байдаг. Тэр олон хуулиуд яаж ард түмнийг хуульчлах тухай байгаа.

Ард түмэн яаж эрх баригчдыг хуульчлах вэ гэдэг нь Үндсэн хууль. Өнөөдөр “эздийнх нь” эсрэг, “эздээс” нь зөвшөөрөл авахгүйгээр Үндсэн хуулийн Цэц том алдаа хийлээ. Улстөрчид шунахай байна. Улстөрчид сайд болохгүй бол өлсөж үхчих гээд байна. Турж үхлээ. Ийм тэнэг байдлаа одоо зогсоох хэрэгтэй.

Бидний 76 гишүүн сонгогдохдоо өнөөдрийн Үндсэн хуулийн түвшинд, эрх зүйн орчинд сонгогдсон. Бид сонгогдохдоо давхар дээлийг байхгүй болгоно гэж амласан. Би эрх баригчдын өмнөөс ичиж байна. Сайд болохын төлөө нүдээ ухахаас буцахгүй байна. Нэр хүнд, ёс зүй гээд бүхнийг уландаа гишгэж байгаад Цэцийн хэдэн тэнэгүүдийг ашиглаж хийж байгаа энэ явдал байж болохгүй зүйл.

Давхар дээл нь улс оронд хэрэгтэй байна гэдэг нь нотлогддог юм бол ядаж өөрсдөө биш, 2024 оноос хойших дараагийн парламент, түүний дараагийн парламентад зориулж өнөөдөр хууль баталж болно. Ёс зүйн хувьд гишүүд өөрөө өөртөө албан тушаал бий болгож хууль баталж болохгүй.

-Давхар дээлтэй болчихвол улс төрийн хувьд хүчтэй болж ажил урагштай байна гэж тайлбарлацгааж байна шүү дээ?

-Бид улс төрийн хувьд хүчтэй болох гэж сонгогдоогүй. Ард түмэнд үйлчлэх гэж сонгогдсон. Тэгэхдээ хулгай хийхгүй гэж сонгогдсон. Засаглалын гурван хэлбэр гэж онол бий. Тэр нь, шийдвэр гаргаж байгаа хүн ялангуяа мөнгөний тухай шийдвэр гаргаж байгаа хүн мөнгөө өөрөө зарцуулдаггүй. Мөнгөө зарцуулж байгаа хүн, мөнгөний тухай шийдвэр гаргаж байгаа хүн хоёроос тусдаа хүн энэ хоёр хавсайдаж байна уу үгүй юү гэдгийг шалгадаг.

Үүнийг улс төрийн талаас яривал УИХ улсын төсвийн тухай шийдвэр гаргадаг. Төсвийг Засгийн газар, Ерөнхийлөгч биш УИХ-ын гишүүд баталдаг. Гишүүд батлахдаа сургууль уу, цэцэрлэг үү, зам уу, төмөр зам уу гэж баталдаг. Харин түүнийг нь хэрэгжүүлдэг захиран зарцуулдаг хүн нь Засгийн газар, сайд нар. Энэ хоёрыг хулгай хийж байна уу гэдгийг шалгадаг нь шүүх засаглал. Тиймээс энэ гурвыг тусдаа байх ёстой гэдэг. Жишээлж хэлбэл, төрийн өмчит компанийн захирал нь ерөнхий небо-гийнхоо ажлыг давхар гүйцэтгэж болдоггүй гэж хэлж байгаа юм. Өөрөөр хэлбэл, өөрөө өөртөө төсөв баталдаггүй. Өөрөө өөртөө тайлан тавьдаггүй гэсэн санаа.

Үнэхээр УИХ-ын гишүүн сайд байх ёстой юм бол өөрөө өөртөө шийдвэр битгий гаргаач, та нар ичих сэтгэлтэй байгаач гэж хэлээд байгаа юм. Онолын үүднээс яривал Англид Их хурлын гишүүд нь давхар дээлтэй байж болдог. Англи 600 гаруй парламентын гишүүнтэй. Түүний 20 сайд хийхэд цаана байгаа 580 гишүүн нь нөгөө сайдуудаа “А, Б”-гүй хянадаг. Манайд 76 гишүүнээс 20 орчим нь сайд болчихвол хяналт тавих боломжгүй болчих гээд байдаг. Энэ тогтолцооны асуудлыг ярих ёстой. Миний зарчим бол өөрөө өөртөө мөнгө зарцуулдаг эрхээ битгий өгөөч ээ. Ядаж ард түмнээсээ ичээч гэж байгаа юм.

-Тэгвэл гишүүдийнхээ тоог нэмж байж энэ тогтолцооны гажгаас гарна гэж ойлгож болох уу?

-Гишүүдийн тооны асуудлаар эрдэмтэн, судлаачдын дүгнэлт гаргах хэрэгтэй. Гишүүдийн тооны асуудлыг гишүүд өөрсдөө шийдэж болохгүй. Би гишүүдийн тоог нэмэхийг дэмжиж болохгүй, эсэргүүцэж болохгүй. Үүнийг ард түмэн шийднэ. Ард түмэн шийдэхэд хангалттай судалгаа тооцоолол, үндэслэлүүдийг гаргаж өгөх нь бидний ажил.

Үндсэн хууль ард түмний санал асуулгаар шийднэ. УИХ дийлэнх олонхоороо ЁСЧЛОН батална гэж үг бий. Ёсчлон гэдэг нь бичиг баримтын түвшинд баталгаажуулна гэсэн үг. УИХ Үндсэн хуулийг баталдаг бус, ёсчлон баталдаг. Харин ард түмэн түүнийг баталгаажуулж шийдвэр гаргадаг. Бусад бүх хуулийг УИХ баталдаг. Ард түмэн хэрэгжүүлдэг. Адуу хулгай хийсэн хүнийг яаж шийтгэх вэ гэдгийг УИХ-ын гишүүд баталдаг.

Харин улсаа зарсан улстөрчдийг яаж шийтгэх вэ гэдгийг ард түмэн шийддэг. Үндсэн хуулиараа ард түмэн түүнийг шийдэх ёстой. Ялгаа нь энэ. Өнөөдөр өөрөө өөрсдөдөө зориулж Цэцээр захиалгаар шийдвэр гаргуулчихаад өөрсдөө баясаж Үндсэн хууль батлах гээд байгаа нь том жүжиг.

Яах вэ, өнөөдөр эрх баригчид пропогандагаа хийгээд эхэлнэ. Ингэж ярьсан хүнийг яаж будаа болгох тал дээрээ тэд нар мэргэшчихсэн. Тэд бүхэл бүтэн сэтгүүлчдийн армитай. Телевизийн бүхэл бүтэн армитай. Би үнэнийг ярих ёстой.

Р.Хишигжаргал

С.Ганбаатар: Оюутолгой дампуурчихсан албан ёсоор хэлье 2025.01.09

С.Ганбаатар: Хувьцаа эзэмшигчдийн дотор Монголын талын хэдэн хүн байгаа вэ 2025.01.09

Үйлдвэрлэл, технологийн паркуудад хяналт, шалгалт явуулах ажлын хэсгийн удирдамжийг батлав 2025.01.07

С.Ганбаатар: Баримттай мэдээлэлтэй байж дахиж тулга тойрсон асуудал ярихаа болъё 2024.12.26

С.Ганбаатар: Жамсрангийн Самбуугийн ном, зохиол, бүтээлийг олон нийтийн хүртээл болгох нь зөв 2024.12.26

АҮББХ: Үйлдвэрлэл, технологийн паркуудын үйл ажиллагаа, бүтээн байгуулалтын талаар мэдээллийг сонслоо 2024.12.17

С.Ганбаатар: Энэ хэлэлцүүлгийн хууль эрх зүйн орчин дутуу эсэх дээр дүгнэлт хийсэн үү? 2024.12.03

С.Ганбаатар: Рояалти руу хөрвүүлж, шилжүүлэх 34,51 хувийн эдийн засгийн тооцоолол байна уу 2024.11.21

С.Ганбаатар: Үзэл баримтлалд ямар зүйл тусгагдсан бэ 2024.11.14

С.Ганбаатар: Аюултай хог хаягдалд зориулсан үйлдвэр манай улсад алга 2024.11.14

С.Ганбаатар: Дотоод, гадаадын үнэт цаасыг ямар хүүтэй, яаж гаргах тухай ард түмэнд тайлбарлах хэрэгтэй! 2024.11.08

С.Ганбаатар: Төсөв дээр татвар төлөгчдөөс санал асуусан уу 2024.11.08

УИХ дахь байгаль хамгаалах бүлгийн гишүүдийн уулзалт боллоо 2024.11.01

С.Ганбаатар: Ухаантай царайлж уран ярьдаг тэнэглэлээ зогсоо! 2024.10.31

С.Ганбаатар: Хөнгөн болон хүнд үйлдэрийн тухай хууль, бодлогын баримт бичиггүй явж ирсэн нь "ажлын байранд үгүй" гэснээс өөрцгүй! 2024.10.18

С.Ганбаатар: Цахилгаан, дулааны үнийг үе шаттайгаар нэмэгдүүлэх боломж бий юу? 2024.10.18

С.Ганбаатар: Дамжуулан зээлдүүлсэн асуудлыг иргэдийн нуруун дээр хаях биш зөөлрүүлэх, үе шаттай байх бодлого байж болох уу? 2024.10.17

С.Ганбаатар: Мөнгөний бодлого, мөнгө хүүлэлтийн бодлого болсон 2024.10.17

С.Ганбаатар: Таван том төсөл буйгаас зөвхөн “Оюутолгой дээр түшиглэнэ” гэсэн нь Үндсэн хууль зөрчиж байна! 2024.08.23

АҮББХ: Монгол Улсын 2024 оны төсвийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн хоёр дахь хэлэлцүүлгийг хийлээ 2024.08.20

Loading Time: Base Classes	0.0087
Controller Execution Time ( User Module / Page )	0.4159
Total Execution Time	0.4246

$_GET['id']	50
$_GET['year']	2025

0.0006	SELECT * FROM (`vip_users` AS user) LEFT JOIN `vip_user_advanced` AS adv ON `adv`.`user_id` = `user`.`id` WHERE `user`.`id` = '50'
0.0002	SELECT * FROM (`vip_users` AS user) LEFT JOIN `vip_user_advanced` AS adv ON `adv`.`user_id` = `user`.`id` WHERE `user`.`id` = '50'
0.0003	SELECT GROUP_CONCAT(DISTINCT content_group.name) AS group_name FROM (`vip_users` AS user) LEFT JOIN `vip_user_group` AS user_group ON `user_group`.`user_id` = `user`.`id` INNER JOIN `vip_content_group` AS content_group ON `user_group`.`group_id` = `content_group`.`id` WHERE `user`.`id` = 50
0.0003	SELECT `start` FROM (`vip_users_menu`) WHERE `user_id` = '50' ORDER BY `sort` asc
0.0001	SELECT `user_page_banner`.* FROM (`vip_user_page_banner` AS user_page_banner) WHERE `user_id` = '50'
0.0003	SELECT `users_menu`.* FROM (`vip_users_menu` AS users_menu) INNER JOIN `vip_users` AS user ON `user`.`id` = `users_menu`.`user_id` WHERE until_now = 1 AND `user_id` = 50 ORDER BY sort ASC
0.0001	SELECT * FROM (`vip_user_advanced`) WHERE `user_id` = '50'
0.0002	SELECT * FROM (`vip_content`) WHERE `id` = '85258'
0.3944	SELECT `content`.* FROM (`vip_content` AS content) LEFT JOIN `vip_content_mapping` AS map ON `map`.`content_id` = `content`.`id` LEFT JOIN `vip_users` AS user ON `user`.`id` = `map`.`user_id` WHERE ( content.`created_user` = 50 OR `map`.`user_id` = 50) AND YEAR(publishdate) <= 2025 AND `content`.`is_agreed` = 1 AND `content`.`is_unpublish` = '0' AND `content`.`is_nagative` = '0' GROUP BY `content`.`id` ORDER BY `publishdate` DESC LIMIT 20

HTTP_ACCEPT	/
HTTP_USER_AGENT	Mozilla/5.0 AppleWebKit/537.36 (KHTML, like Gecko; compatible; ClaudeBot/1.0; +claudebot@anthropic.com)
HTTP_CONNECTION
SERVER_PORT	80
SERVER_NAME	uchral.mn
REMOTE_ADDR	18.223.171.83
SERVER_SOFTWARE	Apache/2.4.57 (Ubuntu)
HTTP_ACCEPT_LANGUAGE
SCRIPT_NAME	/index.php
REQUEST_METHOD	GET
HTTP_HOST
REMOTE_HOST
CONTENT_TYPE
SERVER_PROTOCOL	HTTP/1.1
QUERY_STRING	id=50&year=2025
HTTP_ACCEPT_ENCODING	gzip, br, zstd, deflate
HTTP_X_FORWARDED_FOR

base_url	http://uchral.mn/
index_page
uri_protocol	AUTO
url_suffix
language	english
charset	UTF-8
enable_hooks	1
subclass_prefix	MY_
permitted_uri_chars	a-z 0-9~%.:_\-
allow_get_array	1
enable_query_strings
controller_trigger	c
function_trigger	m
directory_trigger	d
log_threshold	4
log_path
log_date_format	Y-m-d H:i:s
cache_path
encryption_key	ViP76.MN
sess_cookie_name	sessions
sess_expiration	14400
sess_expire_on_close
sess_encrypt_cookie	1
sess_use_database	1
sess_table_name	vip_sessions
sess_match_ip
sess_match_useragent	1
sess_time_to_update	30
cookie_prefix	vip
cookie_domain
cookie_path	/
cookie_secure
global_xss_filtering
csrf_protection
csrf_token_name	csrf_vip_token
csrf_cookie_name	csrf_vip_cookie
csrf_expire	7200
compress_output	1
time_reference	local
rewrite_short_tags
proxy_ips
admin_theme	neat
client_thme	vip76
max_width	1000
max_height	800
per_page	100
maintenance_mode
avatar_width	44
avatar_height	61
news_per_page	15
tender_per_page	10
tender_result_per_page	30
tender_plan_per_page	30
admin_per_page	30
mess_own_num	156686
mess_user	1174245
mess_pass	jyshqqck
face_app_id	472332816790822
face_secret	926e31e1fc45023623c9c6bc4ff8c9e2
home_page	forum
dans_vipnews	Маш чухал мэдээ Голомт банк 1105042893
general	Array ( [1] => УИХ-ын гишүүн [4] => ТББ [6] => Төр [12] => Энгийн хэрэглэгч [13] => ИТХ [3] => Эксперт )
general1	Array ( [1] => Төр [2] => ТББ [4] => Олон улс [3] => Эксперт [12] => Энгийн хэрэглэгч )
generaltype1	Array ( [1] => УИХ-ын гишүүн [2] => Яам [6] => Агентлаг [3] => Хороо [4] => Нийслэл [5] => ИТХ )
generaltype2	Array ( [1] => Мэргэжлийн холбоо [2] => Иргэний нийгэм [3] => ТББ [4] => Улс төрийн нам )
generaltype3	Array ( [1] => ТББ [2] => Бизнес [3] => Эрдэмтэн [4] => Төр )
generaltype4	Array ( [1] => Элчин сайдын яам [2] => Консул төлөөлөгч [3] => Сан )
yam	Array ( [1] => Ерөнхий сайд [2] => Яамд [3] => Агентлаг [4] => Нийслэл [5] => Шадар сайд [6] => Засгийн газар )
expert_primary_type	Array ( [1] => Улс төрч [2] => Эксперт [3] => Энгийн хэрэглэгч )
expert_type	Array ( [0] => Байхгүй [1] => Төр [2] => ТББ [3] => Эрдэмтэн [4] => Бизнес )
user_request_state	Array ( [1] => Хүсэлт [2] => Цуцалсан )
general_view	Array ( [1] => Байр суурь [2] => Үйл явдал [3] => Онцлох 5 [4] => VIP зочин [5] => #76-аас Асууя [6] => #Шилэн хууль [7] => #Коммент [8] => #Томилолт [9] => #Маш чухал хүн [10] => Сурвалжлага )
title_position	Array ( [1] => Байрлал 1 [2] => Байрлал 2 [3] => Байрлал 3 [4] => Байрлал 4 )
days	Array ( [1] => Даваа [2] => Мягмар [3] => Лхагва [4] => Пүрэв [5] => Баасан [6] => Бямба [7] => Ням )
user_location	Array ( [1] => Улаанбаатар [2] => Архангай [3] => Баян-Өлгий [4] => Баянхонгор [5] => Булган [6] => Говь-Алтай [7] => Говьсүмбэр [8] => Дархан-Уул [9] => Дорноговь [10] => Дорнод [11] => Дундговь [12] => Завхан [13] => Орхон [14] => Өвөрхангай [15] => Өмнөговь [16] => Сүхбаатар [17] => Сэлэнгэ [18] => Төв [19] => Увс [20] => Ховд [21] => Хөвсгөл [22] => Хэнтий )
law_type	Array ( [1] => Хэлэлцэх явц [2] => Хэрэгжилт )
law_status	Array ( [1] => Хэлэлцэж эхлээгүй [3] => Хэлэлцэж байгаа [2] => Батлагдсан [4] => Буцаасан, хүчингүй болсон [5] => Нэгтгэсэн )
law_status_type	Array ( [1] => Нэмэлт өөрчлөлт [0] => Бие даасан хууль [2] => Шинэчилсэн найруулга [3] => Тогтоолын төсөл [4] => Асуулга [5] => Төсөл [6] => Ерөнхийлөгчийн хориг, зарлиг [7] => Үндсэн хуулийн цэцийн шийдвэр [8] => Олон Улсын гэрээ хэлэлцээр )
law_main_type	Array ( [1] => Монгол Улсын хууль [2] => Улсын Их Хурлын тогтоол [3] => Монгол Улсын олон улсын гэрээ [4] => Ерөнхийлөгчийн зарлиг [5] => Үндсэн хуулийн цэцийн шийдвэр [6] => Улсын дээд шүүхийн тогтоол [7] => Засгийн газрын тогтоол [8] => Сайдын тушаал [9] => Засгийн газрын агентлагийн даргын тушаал [10] => УИХ-аас томилогддог байгууллагын дарга, түүнтэй адилтгах албан тушаалтны шийдвэр [11] => Аймаг, нийслэлийн ИТХ-ын шийдвэр [12] => Аймаг, нийслэлийн Засаг даргын захирамж )
law_creator_type	Array ( [3] => Ерөнхийлөгч [2] => Засгийн газар [1] => УИХ-н гишүүд [5] => Байнгын хороо [4] => Бусад )
workgroup_member_type	Array ( [1] => УИХ-н гишүүд [2] => Засгийн газар [4] => Бусад )
law_action_type	Array ( [0] => Тодорхойгүй [1] => Байнгын хорооны анхны хэлэлцүүлэгт [2] => Байнгын хороогоор хэлэлцэх эсэх нь дэмжигдээгүй [3] => Байнгын хороогоор зарчмын зөрүүтэй санал хураалт хийгдсэн [4] => УИХ-ын нэгдсэн хуралдаанаар зарчмын зөрүүтэй санал хураалт хийгдсэн [5] => Байнгын хороогоор эцсийн хэлэлцүүлэгт бэлтгэсэн [6] => УИХ-ын нэгдсэн хуралдаанаар эцсийн хэлэлцүүлэгт орсон )
law_action_precent	Array ( [0] => 0 [1] => 20 [2] => 20 [3] => 40 [4] => 60 [5] => 80 [6] => 100 )
law_content_type	Array ( [0] => [1] => УИХ-ын нэгдсэн хуралдаан [2] => АБГББХ-ны хуралдаан [3] => БОХХААБХ-ны хуралдаан [4] => ӨБХ-ны хуралдаан [5] => ХЗБХ-ны хуралдаан [6] => ТББХ-ны хуралдаан [7] => ТБХ-ны хуралдаан [8] => ЭЗБХ-ны хуралдаан [9] => НББСШУБХ-ны хуралдаан [10] => МАН-ын бүлгийн хуралдаан [11] => АН-ын бүлгийн хуралдаан [12] => Экспертийн байр суурь [13] => ЁЗСХБХ-ны хуралдаан [14] => ИЦББХ-ны хуралдаан [15] => ҮББХ-ны хуралдаан [16] => БСШУСБХ-ны хуралдаан [17] => Хуулийн мэдээ )
nam	Array ( [2] => Монгол ардын нам [1] => Ардчилсан нам [9] => Тусгаар тогтнол эв нэгдэл эвсэл [4] => Иргэний зориг ногоон нам [13] => Монголын уламжлалын нэгдсэн нам [18] => Хаан сонголт эвсэл [10] => Бүгд найрамдах нам [17] => Монголын социал-демократ нам [15] => Эрх чөлөөг хэрэгжүүлэгч нам [11] => Иргэний хөдөлгөөний нам [19] => Монголын ардчилсан хөдөлгөөний нам [3] => Монгол ардын хувьсгалт нам [8] => Хөдөлмөрийн Үндэсний Нам [12] => Эх орончдын нэгдсэн эвсэл [7] => Монголын Консерватив Нам [16] => Ард түмэнээ хайрлая нам [6] => Бие даагч [5] => Монголын үндэсний ардчилсан нам [14] => Хөгжлийн Хөтөлбөр нам [0] => Нам бус )
morder_type	Array ( [1] => Бэлэн [2] => Данс )
morder_status	Array ( [0] => Шинэ [1] => Хүлээгдэж байгаа [2] => Хүргэлт авсан [3] => Хуурамч [4] => Цуцалсан )
org_type	Array ( [1] => Улсын их хурал [2] => Засгийн газар [3] => Ерөнхийлөгч [4] => Орон нутаг [5] => Төрийн бус [99] => Бусад )
org_sub	Array ( [1] => Array ( [1] => Улсын Их Хурал [2] => УИХ дахь намын бүлэг [3] => Байнгын хороод [4] => Дэд хороод [5] => УИХ-д ажлаа шууд хариуцан тайлагнадаг байгууллагууд ) [2] => Array ( [1] => Сайд [3] => Яамд [4] => Агентлаг, газрууд [6] => Төрийн өмчийн үйлдвэрийн газар ) [4] => Array ( [1] => Улаанбаатар хот [4] => Дүүрэг [5] => Аймаг ) [5] => Array ( [2] => Гишүүддээ үйлчилдэг ТББ [4] => Нийгэмд үйлчилдэг ТББ [5] => Улстөрийн нам ) )
uih_content_type	Array ( [1] => Хэвлэлийн хуудаснаа [2] => УИХ-ын чуулган [3] => Байнгын хороо [4] => Сонгуульт ажлууд [5] => Тойрогтоо хийсэн ажлууд )
toirog	Array ( [1] => Архангай аймаг [2] => Баян-Өлгий аймаг [3] => Баянхонгор аймаг [4] => Булган аймаг [5] => Говь-Алтай аймаг [6] => Дорноговь, Говьсүмбэр аймаг [7] => Дорнод аймаг [8] => Дундговь аймаг [9] => Завхан аймаг [10] => Өвөрхангай аймаг [11] => Өмнөговь аймаг [12] => Сүхбаатар аймаг [13] => Сэлэнгэ аймаг [14] => Төв аймаг [15] => Увс аймаг [16] => Ховд аймаг [17] => Хөвсгөл аймаг [18] => Хэнтий аймаг [19] => Дархан-Уул аймаг [20] => Орхон аймаг [21] => Хан-Уул, Багахангай, Багануур дүүрэг [22] => Баянзүрх, Налайх дүүрэг [23] => Сүхбаатар дүүрэг [24] => Чингэлтэй дүүрэг [25] => Баянгол дүүрэг [26] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг )
toirog_2016	Array ( [1] => Архангай аймаг [2] => Архангай аймаг [3] => Архангай аймаг [4] => Баян-Өлгий аймаг [5] => Баян-Өлгий аймаг [6] => Баян-Өлгий аймаг [7] => Баянхонгор аймаг [8] => Баянхонгор аймаг [9] => Баянхонгор аймаг [10] => Булган аймаг [11] => Говь-Алтай аймаг [12] => Дорноговь, Говьсүмбэр аймаг [13] => Дорноговь [14] => Дорнод аймаг [15] => Дорнод аймаг [16] => Дундговь аймаг [17] => Завхан аймаг [18] => Завхан аймаг [19] => Өвөрхангай аймаг [20] => Өвөрхангай аймаг [21] => Өвөрхангай аймаг [22] => Өмнөговь аймаг [23] => Өмнөговь аймаг [24] => Сүхбаатар аймаг [25] => Сэлэнгэ аймаг [26] => Сэлэнгэ аймаг [27] => Сэлэнгэ аймаг [28] => Төв аймаг [29] => Төв аймаг [30] => Төв аймаг [31] => Увс аймаг [32] => Увс аймаг [33] => Увс аймаг [34] => Ховд аймаг [35] => Ховд аймаг [36] => Ховд аймаг [37] => Хөвсгөл аймаг [38] => Хөвсгөл аймаг [39] => Хөвсгөл аймаг [40] => Хэнтий аймаг [41] => Хэнтий аймаг [42] => Хэнтий аймаг [43] => Дархан-Уул аймаг [44] => Дархан-Уул аймаг [45] => Дархан-Уул аймаг [46] => Орхон аймаг [47] => Орхон аймаг [48] => Орхон аймаг [49] => Баянзүрх дүүрэг [50] => Баянзүрх дүүрэг [51] => Баянзүрх дүүрэг [52] => Баянзүрх дүүрэг [53] => Баянзүрх дүүрэг [54] => Баянзүрх дүүрэг [55] => Хан-Уул дүүрэг [56] => Хан-Уул дүүрэг [57] => Хан-Уул дүүрэг [58] => Хан-Уул дүүрэг [59] => Сүхбаатар дүүрэг [60] => Сүхбаатар дүүрэг [61] => Сүхбаатар дүүрэг [62] => Сүхбаатар дүүрэг [63] => Чингэлтэй дүүрэг [64] => Чингэлтэй дүүрэг [65] => Чингэлтэй дүүрэг [66] => Чингэлтэй дүүрэг [67] => Баянгол дүүрэг [68] => Баянгол дүүрэг [69] => Баянгол дүүрэг [70] => Баянгол дүүрэг [71] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [72] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [73] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [74] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [75] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [76] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг )
ntoirog_2016	Array ( [1] => Баянгол дүүрэг [2] => Баянгол дүүрэг [3] => Баянгол дүүрэг [4] => Баянгол дүүрэг [5] => Баянгол дүүрэг [6] => Баянгол дүүрэг [7] => Баянзүрх дүүрэг [8] => Баянзүрх дүүрэг [9] => Баянзүрх дүүрэг [10] => Баянзүрх дүүрэг [11] => Баянзүрх дүүрэг [12] => Баянзүрх дүүрэг [13] => Баянзүрх дүүрэг [14] => Баянзүрх дүүрэг [15] => Баянзүрх дүүрэг [16] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [17] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [18] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [19] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [20] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [21] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [22] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [23] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [24] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [25] => Сүхбаатар дүүрэг [26] => Сүхбаатар дүүрэг [27] => Сүхбаатар дүүрэг [28] => Сүхбаатар дүүрэг [29] => Сүхбаатар дүүрэг [30] => Сүхбаатар дүүрэг [31] => Хан-Уул дүүрэг [32] => Хан-Уул дүүрэг [33] => Хан-Уул дүүрэг [34] => Хан-Уул дүүрэг [35] => Хан-Уул дүүрэг [36] => Хан-Уул дүүрэг [37] => Чингэлтэй дүүрэг [38] => Чингэлтэй дүүрэг [39] => Чингэлтэй дүүрэг [40] => Чингэлтэй дүүрэг [41] => Чингэлтэй дүүрэг [42] => Чингэлтэй дүүрэг [43] => Багануур дүүрэг [44] => Багахангай дүүрэг [45] => Налайх дүүрэг )
toirog_2020	Array ( [1] => Архангай аймаг [2] => Баян-Өлгий аймаг [3] => Баянхонгор аймаг [4] => Булган аймаг [5] => Говь-Алтай аймаг [6] => Говьсүмбэр, Дундговь аймаг [7] => Дорнод аймаг [8] => Дорноговь аймаг [9] => Завхан аймаг [10] => Өвөрхангай аймаг [11] => Өмнөговь аймаг [12] => Сүхбаатар аймаг [13] => Сэлэнгэ аймаг [14] => Төв аймаг [15] => Увс аймаг [16] => Ховд аймаг [17] => Хөвсгөл аймаг [18] => Хэнтий аймаг [19] => Дархан-Уул аймаг [20] => Орхон аймаг [21] => Багануур, Багахангай, Налайх [22] => Баянзүрх дүүрэг [24] => Сүхбаатар дүүрэг [25] => Чингэлтэй дүүрэг [26] => Баянгол дүүрэг [27] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [29] => Хан-Уул дүүрэг )
candidate_type	Array ( [1] => УИХ [2] => НИТХ )
aimags	Array ( [1] => Архангай аймаг [2] => Баян-Өлгий аймаг [3] => Баянхонгор аймаг [4] => Булган аймаг [5] => Говь-Алтай аймаг [6] => Дорноговь аймаг [7] => Говьсүмбэр аймаг [8] => Дорнод аймаг [9] => Дундговь аймаг [10] => Завхан аймаг [11] => Өвөрхангай аймаг [12] => Өмнөговь аймаг [13] => Сүхбаатар аймаг [14] => Сэлэнгэ аймаг [15] => Төв аймаг [16] => Увс аймаг [17] => Ховд аймаг [18] => Хөвсгөл аймаг [19] => Хэнтий аймаг [20] => Дархан-Уул аймаг [21] => Орхон аймаг [22] => Баянзүрх дүүрэг [23] => Хан-Уул дүүрэг [24] => Сүхбаатар дүүрэг [25] => Чингэлтэй дүүрэг [26] => Баянгол дүүрэг [27] => Сонгинохайрхан дүүрэг [28] => Багахангай дүүрэг [29] => Налайх дүүрэг [30] => Багануур дүүрэг )
sex	Array ( [1] => Эрэгтэй [2] => Эмэгтэй )
age_range	Array ( [1] => 18 - 29 [2] => 30 - 44 [3] => 45 - дээш )
aimag_by_toirog	Array ( [1] => 1,2,3 [2] => 4,5,6 [3] => 7,8,9 [4] => 10 [5] => 11 [6] => 12,13 [7] => 12 [8] => 14,15 [9] => 16 [10] => 17,18 [11] => 19,20,21 [12] => 22,23 [13] => 24 [14] => 25,26,27 [15] => 28,29,30 [16] => 31,32,33 [17] => 34,35,36 [18] => 37,38,39 [19] => 40,41,42 [20] => 43,44,45 [21] => 46,47,48 [22] => 49,50,51,52,53,54 [23] => 55,56,57,58 [24] => 59,60,61,62 [25] => 63,64,65,66 [26] => 67,68,69,70 [27] => 71,72,73,74,75,76 [28] => 56 [29] => 63 [30] => 59,60,61,62 )
mncharacter	Array ( [0] => А [1] => Б [2] => В [3] => Г [4] => Д [5] => Ж [6] => З [7] => И [8] => К [9] => М [10] => Н [11] => О [12] => Ө [13] => П [14] => Р [15] => С [16] => Т [17] => У [18] => Ү [19] => Х [20] => Ц [21] => Ч [22] => Ш [23] => Э )
hottag_type	Array ( [1] => Халуун сэдэв [2] => Хэрэглэгчийн timeline )
hottag_pos	Array ( [1] => 1-р багана [2] => 2-р багана [3] => Үе )
hottag_main_desc	Улс орны хувь заяаг шийдвэрлэсэн томоохон асуудал дээр хэн ямар байр суурьтай байсныг 276 тэмдэгтэнд багтаан тоймлов.
source_type	Array ( [1] => Телевиз [2] => Сонин [3] => Сайт [4] => Сошиал [5] => Сэтгүүл [0] => Бусад )
parlaments	Array ( [1996] => Array ( [0] => 1995 [1] => 1994 [2] => 1993 [3] => 1992 ) [2000] => Array ( [0] => 1999 [1] => 1998 [2] => 1997 [3] => 1996 ) [2004] => Array ( [0] => 2003 [1] => 2002 [2] => 2001 [3] => 2000 ) [2008] => Array ( [0] => 2007 [1] => 2006 [2] => 2005 [3] => 2004 ) [2012] => Array ( [0] => 2011 [1] => 2010 [2] => 2009 [3] => 2008 ) [2016] => Array ( [0] => 2015 [1] => 2014 [2] => 2013 [3] => 2012 ) [2020] => Array ( [0] => 2019 [1] => 2018 [2] => 2017 [3] => 2016 ) [2024] => Array ( [0] => 2023 [1] => 2022 [2] => 2021 [3] => 2020 ) [2028] => Array ( [0] => 2027 [1] => 2026 [2] => 2025 [3] => 2024 ) [2032] => Array ( [0] => 2031 [1] => 2030 [2] => 2029 [3] => 2028 ) )

МОНГОЛ УЛСЫН ИХ ХУРЛЫН ГИШҮҮН

2025

2024

2023

2022

2021

2020

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

С.Ганбаатар: Ёс зүйн хувьд гишүүд өөрсдөдөө албан тушаал бий болгож хууль баталж болохгүй

УИХ-ын гишүүн С.Ганбаатартай ярилцлаа.

ШИНЭ МЭДЭЭ