Б.Саранчимэг: Ус бохирдуулсны төлбөрийн хууль ирээдүйд том хөрөнгө оруулалт болно
2019.05.16
Аялал жуулчлал, Байгаль орчин, уур амьсгалын өөрчлөлт

Б.Саранчимэг: Ус бохирдуулсны төлбөрийн хууль ирээдүйд том хөрөнгө оруулалт болно

УИХ-ын гишүүн Б.Саранчимэгтэй ярилцлаа.
 

-МАН-ын бүлэг Итгэлийн зээл олгох тухай хуулийн төслийг хэлэлцэж, бүлгийн гишүүдийн олонх нь дэмжих улс төрийн шийдвэр гаргасан. Энэхүү хуультай холбоотойгоор янз бүрийн л зүйлүүд яригдаж байна. Энэ зээл хэрэгжих боломжтой юу?

- Монгол Ардын Намын мөрийн хөтөлбөрт иргэдийн амьжиргааг дээшлүүлэх, бизнес эрхлэгчдэд зориулсан таатай нөхцөл бүхий Итгэлийн зээл олгох бодлого баримтлана гэж туссан байгаа. Өнгөрсөн намын бүлгийн хурал дээр УИХ-ын гишүүн Д.Оюунхорол итгэлийн зээлийн төслийн талаарх танилцуулгыг хийж, гишүүд санал бодлоо илэрхийлсэн. Одоогоор энэ зээлийн тухай тодорхой шалгуур нөхцөлүүдийг тусгасан хуулийн төслийг их хуралд өргөн бариагүй. Гишүүдийн гар дээр ирээгүй байгаа учраас тодорхой ярих боломжгүй байна. Гэхдээ зээлийг өгөхдөө өнгөрсөн алдаа, сургамж дээрээ тулгуурлаж олгох нь чухал. Тодруулбал, ямар ч Засгийн газар төр барихаас үл шалтгаалан үр өгөөжтэй байлгах хэрэгтэй. Иймийн тулд баримтлах зарчмууд нь тодорхой байх ёстой юм. Зээл бол халамж биш, харин оломж гэдгийг өгч, авч байгаа хэн хэн нь ухамсарлан ойлгох хэрэгтэй. Зээлийг ямар зорилгоор, хэр хэмжээтэй, хэдий хугацаагаар өгөх шалгуурууд нь тодорхой байх ёстой. Тэгэхгүй бол зээл өгөөжгүй болж, улсын төсвийг дэмий үрсэн хэрэг болно.

-Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтийн тухайд таны байр суурь ямар байна вэ?

-Би өнөөгийн нөхцөл байдалд Үндсэн хуулийг өөрчлөх ёстой гэдэг дээр санал нэгтэй байдаг. Гэхдээ ямар ч хуулиас бүр өндөгнөөс хүртэл өө олддог гэдэг шиг хуулийг зөвөөр тайлбарлах, дагаж мөрдөх ухамсар байхгүй бол хуулиас өөрчлөх заалтууд гарч ирсээр л байна. Өнөөгийн улс төр нийгэм, эдийн засгийн шаардлагаар Монголын  Үндсэн хууль тодорхой хэмжээнд өөрчлөгдөх ёстой гэж би бодож байна. Үндсэн хуулиар төрийн эрх мэдэл хуваарилах болон засаглалтай хамааралтай асуудлыг хариуцлагатай, тогтвортой байхаар өшөө илүү тодорхой заах ёстой.

-Ус бохирдуулсны тухай хууль батлагдсан. Хуульд ямар гол зохицуулалтууд тусгагдав?

-Ус бохирдуулсны төлбөрийн тухай хуулийг 2012 онд баталсан. Тухайн үед Засгийн газрын дагалдан гарах журам батлагдан гарч хэрэгжих ёстой байсан. Гэсэн ч журам нь батлагдаагүйгээс болж хууль хэрэгжээгүй. Усны бохирдлыг зайлшгүй авч үзэх ёстой гэж үзсэн учир энэ Засгийн газрын үед оруулж ирж байгаа нь энэ юм. Миний хувьд УИХ-ын ажлын хэсгийг ахалж ажилласан. Хууль батлагдсанаараа усныхаа нөөцийг хамгаалж, дахин ашиглах, бохир усыг цэвэрлэн ашиглах технологийг нэвтрүүлэхэд чиглэгдэж байгаа юм. Тиймдээ ч миний бие зарчмын хувьд энэ хуулийг дэмжээд, ахлаад явж байна. Манай ажлын хэсэг уг хуулийн төсөл дээр маш сайн ажилласан гэж үзэж байгаа. Хуулийн төсөлд усны доод болон дээд төлбөрт өөрчлөлт оруулсан. Засгийн газар төлбөрийн хэмжээг уг хязгаарын хүрээнд тогтооно. Тодруулбал, ус бохирдуулсны төлбөрийг хамгийн дээд хэмжээнд хүртэл нь баталж, харин ногдуулах эрх нь Засгийн газарт үлдэнэ гэсэн үг.

-Уул уурхайн компаниудыг ус бохирдуулсны төлбөрөөс чөлөөлөх нь гэх мэдээлэл гарсан. Хуульд ийм зохицуулалт туссан юм уу?

– Уул уурхайн компаниудаас ус бохирдуулсны төлбөр авахгүй нь гэдэг буруу мессэж нийгэмд тархсан. Энэ бол худал мэдээлэл юм. Хаягдал усны чанар стандартад заасан хэмжээнд байвал ус бохирдуулсны төлбөр бага төлнө. Харин стандартаас хэтэрвэл өндөр нөхөн төлбөр төлөх юм. Энэ нь эрх тэгш, шударга байх зарчмаар ус бохирдуулсны төлбөрийг ногдуулж байгаа явдал гэж үзэж байгаа.

-Мал аж ахуй эрхлэгчдээс ус ашигласны төлбөр авах уу?

-Мал аж ахуй, газар тариалан бол хамгийн их ус ашигладаг салбар. Засгийн газрын зүгээс хуулийн төсөлд мал аж ахуй, газар тариалангийн салбараас ус ашигласны төлбөр авна гэж оруулж ирсэн байсан. Гэхдээ ажлын хэсгийн зүгээс Төрийн бус байгууллага, иргэдийн төлөөлөлтэй уулзсаны үндсэн дээр мал аж ахуй, газар тариалан эрхлэгчдээс ус бохирдуулсны төлбөр авахгүй, харин цаашдаа авах нь зүйтэй гэдэг дээр санал нэгдсэн. Тодруулбал, мал аж ахуй, газар тариалангийн салбараас ус ашигласны төлбөр авахгүй. Ер нь бол манай улсад 120 сая м.куб ус бохирдолтой байна. Энэ хууль батлагдсанаараа Туул, Хэрлэн, Орхон, Хараа, Хангал зэрэг гол, горхи руу цутгаж байгаа бохир ус багасна. Хамгийн гол нь хуулийн хэрэгжилтэд хяналт тавих нь чухал юм. Хууль зургадугаар сарын 1-ээс хэрэгжиж эхэлнэ.

Түүнчлэн АНУ-ын Мянганы сорилтын сангаас Төв цэвэрлэх байгууламжийн хаягдал усыг дахин цэвэрлэж ашиглах үйлдвэр барихад зориулж 360 сая ам.долларын тусламж үзүүлэх юм. Энэ хууль батлагдсанаараа уг тусламж орж ирэх нөхцөл бүрдэж байгаа. Мөн цаашдаа усыг хамгаалах, дахин ашиглахад чиглэсэн гадны хөрөнгө оруулалтууд нэмэгдэнэ гэсэн үг. Бид энэ Мянганы сорилтын сангийн тусламжийн хүрээнд үүрэг хүлээсэн. 2013 оны усны бохирдлын түвшин одоогийнхоос хамаагүй бага байж. Иймд усны бохирдлын хэмжээг 2013 оныхтой ч болтугай ижил түвшинд аваачихыг бидэнд үүрэг болгосон. Ямартаа ч хууль хэрэгжиж эхэлснээр хаягдал усны бохирдлын хэмжээ буурч, гол, нуур цэвэршиж, байгаль орчны доройтол буурна гэж харж байна.

-Ус бохирдуулсны төлбөрийг иргэд, аж ахуй нэгжээс хэрхэн төвлөрүүлэх, эргээд ус цэвэршүүлэх, бохирдохоос сэргийлэх үйл ажиллагаанд зарцуулагдаж чадах уу?

-Яахав бид аж ахуй нэгжээс ус ашигласны төлбөр авах гээд байгаа мэт харагдаж байгаа байх. Гэхдээ өнөөдөр хамгийн үнэтэй, чандмань эрдэнэ болсон усыг хайрлан хамгаалах, багаар бохирдуулах шаардлага зайлшгүй тулгарч байгаа юм. Хаягдал усан дахь бохирдуулах бодисын хэмжээнд төлбөр ногдуулж, ус бохирдуулсны төлбөрийн орлогыг татварын байгууллагаар дамжуулж төвлөрүүлнэ. Энэхүү Байгаль хамгаалах санд орсон орлогыг усны бохирдлыг арилгах, хяналт шалгалт хийхэд зориулах юм. Бүр цаашлаад төлбөрийн орлогын 50-иас доошгүй хувийг тухайн цэвэрлэх байгууламжийн шинэчлэл, засвар үйлчилгээнд зарцуулна гэж тусгасан. Тэгэхээр хуульд ийм тодорхой заачихсан учраас цэвэрлэх байгууламжууд засвар үйлчилгээгээ тогтмол хийж, хэвийн ажиллах нөхцөлөө бүрдүүлэхэд анхаарч, хувь нэмрээ оруулна. Улаанбаатар хотын хэмжээнд байгальд хаягдал ус шууд нийлүүлж байгаа Төв цэвэрлэх байгууламжийн усны дээжийг авч, Байгаль орчны төв лабораторидоо шинжлүүлээд усны төлбөрийг ногдуулах юм. Хуулийн хэрэгжилтийн хяналтын үүргийг Мэргэжлийн хяналтын байгууллага, тухайн сав газрын хяналтын байцаагч хариуцаад явна. Улсын хэмжээнд ус бохирдуулсны төлбөрийг төлөх аж ахуй нэгж байгууллагууд 60-иад мянга байна гэж тооцсон. Эдгээр байгууллагуудаас жилд гурван тэрбум төгрөгийн төлбөр төлөгдөнө.

ШИНЭ МЭДЭЭ

Ажиллах хүчний шилжилт хөдөлгөөний тухай хуулийг шинэчилнэ 2020.12.25
Агаарын бохирдлын талаар цаг үеийн мэдээлэл сонсож, цаашид авах арга хэмжээг тодорхойллоо 2020.12.23
Б.Саранчимэг: 2021 онд нийгмийн хамгааллын салбарт 13 хууль өргөн баригдаж амжих уу? 2020.12.22
Б.Саранчимэг: Гадаад ажиллаж байгаа иргэдийн нийгмийн баталгааг хангахад анхаарах ёстой 2020.12.22
Б. Саранчимэг: Дотоодын махны үйлдвэрлэлийн тулгамдаж буй асуудалд хэр анхаарч байна вэ? 2020.12.16
Б.Саранчимэг: Гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх чиглэлд ямар ахиц, өөрчлөлт гарч байна вэ? 2020.12.10
Гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх тухай хууль тогтоомжийн биелэлтийн талаарх Засгийн газрын тайланг сонслоо 2020.12.10
УИХ-ын гишүүн Б.Саранчимэг 20000 ширхэг маск, хамгаалалтын хувцаснууд өглөө 2020.12.08
Б.Саранчимэг: НӨАТ-ыг чөлөөлөхдөө 2021 оны төсвийн орлогоос хасаж тооцсон уу? 2020.11.27
УИХ-ын гишүүн Б.Саранчимэг шатрын анхан шат, дунд түвшний цахим хичээл эхлүүлээ 2020.11.27
Баянзүрх Дүүргийн Онцгой комисст мөнгөн болон эд материалын тусламж үзүүллээ 2020.11.20
Б.Саранчимэг: Аж ахуй нэгжээ дэмжих дуусч байгаа хуулийн хугацааг шинэчлэх шаардлагатай байна 2020.11.19
“Парламент-30” шатрын тэмцээний аваргууд тодорлоо 2020.11.09
“Парламент-30” шатрын тэмцээн зохион байгууллаа 2020.11.09
“Парламент-30” шатрын тэмцээн эхэллээ 2020.11.07
2020 онд "Оюуны спортын ордон" ашиглалтад орно 2020.11.05
Олон Улсын Парламентын Холбооны Ерөнхийлөгчөөр Португалийн Ассамблейн гишүүн Дуарте Пачеко сонгогдлоо 2020.11.04
ОУПХ-ны Удирдах зөвлөлийн 206 дугаар ээлжит бус цахим хуралдаан 2 дахь өдрөө үргэлжилж байна 2020.11.03
Өсвөрийн шатарчдын улсын аварга шалгаруулах тэмцээн боллоо 2020.11.02
ОУПХ-ны Удирдах зөвлөлийн 206 дугаар ээлжит бус цахим хуралдаан эхэллээ 2020.11.02
  BENCHMARKS  
Loading Time: Base Classes  0.0088
Controller Execution Time ( User Module / Page )  0.3878
Total Execution Time  0.3966
  GET DATA  
$_GET['id']   134
$_GET['year']   2020
  MEMORY USAGE  
1,730,288 bytes
  POST DATA  
No POST data exists
  URI STRING  
p/60932
  CLASS/METHOD  
user_module/page
  DATABASE:  vip_maindb   QUERIES: 9  (Hide)
0.0004   SELECT *
FROM (`vip_users` AS user)
LEFT JOIN `vip_user_advanced` AS adv ON `adv`.`user_id` = `user`.`id`
WHERE `user`.`id` =  '134' 
0.0002   SELECT *
FROM (`vip_users` AS user)
LEFT JOIN `vip_user_advanced` AS adv ON `adv`.`user_id` = `user`.`id`
WHERE `user`.`id` =  '134' 
0.0002   SELECT GROUP_CONCAT(DISTINCT content_group.name) AS group_name
                                FROM (`vip_users` AS user)
                                LEFT JOIN `vip_user_group` AS user_group ON `user_group`.`user_id` = `user`.`id`
                                INNER JOIN `vip_content_group` AS content_group ON `user_group`.`group_id` = `content_group`.`id` WHERE `user`.`id` = 134 
0.0003   SELECT `start`
FROM (`vip_users_menu`)
WHERE `user_id` =  '134'
ORDER BY `sort` asc 
0.0001   SELECT `user_page_banner`.*
FROM (`vip_user_page_banner` AS user_page_banner)
WHERE `user_id` =  '134' 
0.0008   SELECT * FROM (SELECT `users_menu`.* FROM (`vip_users_menu` AS users_menu)
                INNER JOIN `vip_users` AS user ON `user`.`id` = `users_menu`.`user_id` WHERE instr(years, 2020) AND `user_id` =  134
                union
                SELECT `users_menu`.* FROM (`vip_users_menu` AS users_menu)
                INNER JOIN `vip_users` AS user ON `user`.`id` = `users_menu`.`user_id`
                WHERE 2020 between start and end AND `user_id` = 134 ) AS tmp
                order by sort ASC 
0.0001   SELECT *
FROM (`vip_user_advanced`)
WHERE `user_id` =  '134' 
0.0002   SELECT *
FROM (`vip_content`)
WHERE `id` =  '60932' 
0.3665   SELECT `content`.*
FROM (`vip_content` AS content)
LEFT JOIN `vip_content_mapping` AS map ON `map`.`content_id` = `content`.`id`
LEFT JOIN `vip_users` AS user ON `user`.`id` = `map`.`user_id`
WHERE ( content.`created_user` = 134 OR `map`.`user_id` = 134) AND YEAR(publishdate) <= 2020 
AND `content`.`is_agreed` =  1
AND `content`.`is_unpublish` =  '0'
AND `content`.`is_nagative` =  '0'
GROUP BY `content`.`id`
ORDER BY `publishdate` DESC
LIMIT 20 
  HTTP HEADERS  (Show)
  SESSION DATA  (Show)
  CONFIG VARIABLES  (Show)